Beschrijving

This post is also available in: English

Jan Wagenaar (Amsterdam, gedoopt 25 oktober 1709 – aldaar, 1 maart 1773) was een Nederlandse geschiedschrijver uit de achttiende eeuw. Hij schreef over de politieke, kerk- en economische geschiedenis van Nederland. Wagenaar was een vertegenwoordiger van de stroming van de Verlichting en concludeerde dat niet elke ramp als straf van God hoeft te worden beschouwd, noch dat elke zegen een beloning is. Zijn werk was meer dan een eeuw zeer populair en lokte kinnesinne uit van Willem Bilderdijk. Jan Wagenaar werd op 25 oktober 1709 gedoopt in de Oude Kerk in Amsterdam. Hij was de zoon van een schoenmaker, die al voor de tweede keer was getrouwd en hem niet kon laten studeren. Zijn moeder was Maria Sagtleven (en verwant aan Herman Saftleven, de schilder). Het echtpaar kreeg zeven kinderen, van wie er drie jong stierven. Het gezin woonde op de hoek van Nes en de Wijde Lombardsteeg, tegenover de Bank van Lening. Klerk geworden bij een houthandelaar, wijdde hij zijn vrije tijd aan de bestudering van de Franse taal, later ook klassieke talen, enig Hebreeuws en Engels. Hij legde voorts belangstelling aan de dag voor de natuurwetenschappen. Hij liet zich in 1730 in Rijnsburg bij de Collegianten doopsgezind dopen en werd vermaner. In 1737 schreef hij over een overstroming in Dantzig en de ‘noodlijdenden aldaar’. In 1738 over de Tegenwoordige staat der Oostenrijksche, Fransche en Pruissische Nederlanden. Door zijn huwelijk in 1739 in Haarlem met de 25-jarige Christina Vergoes was hij in staat met zijn compagnon Jan de Jager een houthandel te beginnen en zijn eigen historische werk uit te geven. Hij schreef een boekje over de kinderdoop in 1740. In 1741 publiceerde hij over de overstromingsrampen in de Alblasserwaard. In 1742 woonde hij op de Haarlemmer Houttuinen, niet ver van de Haarlemmerdijk. Op uitnodiging van de uitgever Isaak Tirion schreef hij tussen 1739 en 1744 vijf eerste delen (van totaal twaalf) van de uit het Engels vertaalde Tegenwoordige staat der Vereenigde Nederlanden waarin alle mogelijke bijzonderheden van de steden en dorpen in Nederland werden beschreven. Wagenaars werd auteur van een spectatoriaal geschrift, dat de veelzeggende titel De Patriot droeg (1747). De staatkundige toestand van 1747 en 1748, en het Pachtersoproer waren aanleiding tot de uitgave van het wekelijks blaadje.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wagenaar_(historicus)

Isaak Tirion vestigde zich rond 1725 in Amsterdam, eerst aan de Nieuwendijk (bij de Dam) en vanaf 1742 in de Kalverstraat nr. 10 Hij publiceerde een groot aantal boeken, serie-werken en tijdschriften. Hieronder bevonden zich ook vele topografische werken, zoals:

‘Hedendaagse Historie’ of ‘Tegenwoordige Staat van alle Volken’ in 45 delen.

‘Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden’ in 12 delen.

Ook gaf Tirion een achttal atlassen uit, waarvan tot circa 1784 verscheidene edities verschenen. De inhoud daarvan kon variëren van 34 tot 112 kaarten. Eén van die atlassen was de ‘Atlas van Zeeland’, uitgegeven in 1760, met kaarten, Zeeuwse stads- en dorpsgezichten en prenten van destijds bekende Zeeuwen. Voor deze atlas werd een groot aantal manuscriptkaarten van de Hattinga’s gebruikt als voorbeeld voor de opgenomen gravures van de diverse Zeeuwse eilanden. Er werden van tijd tot tijd ook verzamelingen van kaarten uitgegeven die als atlas konden worden ingebonden, daarbij werd geadviseerd aan zijn klanten om achter in de band extra ruimte over te laten voor eventuele aanvullingen. De atlaskaarten waren op dik papier gedrukt, de kaarten in zijn boeken moesten het doen met dunner materiaal. Voor het maken van de kaarten had Tirion een aantal graveurs in dienst. Tirion werkte ook in opdracht. De Staten van Holland en West-Friesland vroegen tussen 1754 en 1765 om een groot aantal waterstaatskaarten. Hij hield zich bij deze opdracht uitvoerig met de redactie van het, soms geheime, kaartmateriaal bezig. Na zijn dood, hij werd op 12 oktober 1765 begraven in Amsterdam, zette zijn weduwe, Johanna Koster, de zaak nog enige jaren voort.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Isaak_Tirion